Blog

Poznaj sytuacje, w których konieczne jest zatrudnienie tłumacza przysięgłego.

Każdy, kto chociaż raz musiał dostarczyć dokumenty urzędowe w innym języku, zetknął się z określeniem „tłumaczenie przysięgłe” (lub „uwierzytelnione”). Nie jest to jedynie kolejny rodzaj przekładu – wiąże się z dodatkowymi wymogami formalnymi, a także z odpowiedzialnością za wierność tłumaczenia. Dlaczego w przypadku części dokumentów wymagany jest właśnie taki przekład?

Czym jest tłumaczenie przysięgłe?

Tłumaczenie przysięgłe to potoczna i najczęściej wykorzystywana nazwa tłumaczenia uwierzytelnionego. Od zwykłego przekładu różni się przede wszystkim aspektami prawnymi i formalnymi. Może być wykonywane wyłącznie przez osoby, które zdobyły uprawnienia tłumacza przysięgłego nadane przez właściwy organ państwowy. W Polsce nadzór nad tłumaczami przysięgłymi sprawuje Ministerstwo Sprawiedliwości, a sam zawód reguluje specjalna ustawa oraz konkretne rozporządzenia. Zgodnie z nimi tłumacz przysięgły poświadcza zgodność treści przełożonego dokumentu z oryginałem i bierze za to pełną odpowiedzialność.

Tłumaczenie przysięgłe wyróżnia się pod wieloma względami. Po pierwsze musi być opatrzone pieczęcią tłumacza przysięgłego (zawierającą jego imię i nazwisko, numer na liście tłumaczy przysięgłych oraz język, w którym ma uprawnienia).Po drugie na przekładzie widnieje podpis tłumacza, potwierdzający, że tekst jest zgodny z oryginałem bądź kopią dokumentu, w zależności od tego, na czym pracował. Tłumaczenie uwierzytelnione może mieć formę pisemną lub elektroniczną. W tym drugim przypadku tłumacz wykorzystuje bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Poświadczenie odpisu pisma w tej formie może być wykonane wyłącznie na podstawie oryginału, tłumaczenia lub odpisu dokumentu w formie pisemnej.

Dlaczego niektóre dokumenty muszą zostać przełożone przez tłumacza przysięgłego?

Powód jest całkiem prosty: chodzi o zabezpieczenie interesów różnych stron (instytucji, urzędów, kontrahentów, sądów), które chcą mieć pewność co do poprawności merytorycznej tłumaczenia i jego zgodności z oryginałem. Gdy w grę wchodzą kwestie prawne, administracyjne lub finansowe, nawet drobna zmiana w tekście dokumentu mogłaby mieć bowiem poważne skutki.

Co więcej, w przypadku urzędów czy sądów obowiązują przepisy wskazujące, że przy określonych typach dokumentów nie można przedłożyć zwykłego tłumaczenia – nie zostanie przyjęte. Kiedy na przykład urząd stanu cywilnego przyjmuje wniosek o rejestrację zagranicznego aktu małżeństwa, wymaga, aby dokument był przetłumaczony przez tłumacza przysięgłego, w przeciwnym razie wniosek zostanie odrzucony. Chodzi tu o normy prawne. Wiele instytucji publicznych wskazuje wprost, że do akt sprawy należy załączyć oficjalne tłumaczenie uwierzytelnione. Wówczas mamy tylko jedną opcję: trzeba zlecić tłumaczenie osobie mającej odpowiednie uprawnienia.

Jakie dokumenty wymagają tłumaczenia uwierzytelnionego?

Wymóg przekładu uwierzytelnionego dotyczy wielu rodzajów dokumentów. Bardzo często są to akta mające moc prawną. Najczęściej tłumaczone są następujące rodzaje pism:

• akty stanu cywilnego – na przykład akt urodzenia, małżeństwa lub zgonu;
• dokumenty sądowe – w tym wyroki, nakazy i postanowienia;
• akty notarialne, pełnomocnictwa i umowy – zwłaszcza te, które wywołują skutki prawne;
• dokumenty rejestracyjne pojazdów sprowadzanych z zagranicy – w tym dowody rejestracyjne oraz karty pojazdu;
• zaświadczenia o niekaralności;
• dyplomy i świadectwa ukończenia szkół, świadectwa maturalne, certyfikaty kwalifikacji zawodowych, jeśli mają mieć moc prawną w innym kraju;
• dokumenty finansowe – na przykład sprawozdania, faktury i umowy, jeśli są składane w urzędach lub bankach za granicą albo gdy zagraniczne dokumenty przedstawia się w polskich instytucjach;
• oficjalne zaświadczenia i opinie lekarskie wymagane do celów urzędowych i prawnych – w tym dokumentacja medyczna w sprawach sądowych.

Zdarzają się oczywiście przypadki, w których urząd czy firma żąda tłumaczenia przysięgłego przy innego rodzaju dokumentach. Wiele zależy od wewnętrznych regulacji danej instytucji. Gdy mamy do czynienia z ważnym dokumentem i nie wiemy, czy wymaga on formy uwierzytelnionej, najlepiej skonsultować się z odpowiednim urzędem albo z tłumaczem przysięgłym.

Kim jest tłumacz przysięgły?

Tłumacz przysięgły to specjalista, który uzyskał oficjalne uprawnienia do dokonywania przekładów z mocą prawną. W Polsce wymagane jest zdanie egzaminu państwowego oraz uzyskanie wpisu na listę tłumaczy prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości. Tłumacz przysięgły jest uprawniony do sporządzania i poświadczania tłumaczeń (również do sprawdzania i poświadczania tłumaczeń wykonywanych przez inne osoby) oraz do sporządzania poświadczonych odpisów pism i dokonywania tłumaczenia ustnego. Należy dodać, że jest to zawód regulowany, co oznacza, że nie mogą go wykonywać osoby, które nie są wpisane na wspomnianą listę.

Tłumacz przysięgły musi być obywatelem Polski, innego państwa UE, Norwegii, Islandii, Lichtensteinu, Szwajcarii lub innego państwa, jeśli zezwalają na to przepisy. Musi obowiązkowo znać język polski, mieć pełną zdolność do czynności prawnych, mieć ukończone wyższe studia i tytuł magistra oraz nie być karany za przestępstwo umyślne, przestępstwo skarbowe lub nieumyślne przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu obrotu gospodarczego.

Po zdaniu egzaminu pisemnego i ustnego odbywa się zaprzysiężenie. W trakcie ślubowania osoba otrzymuje świadectwo, które jest potwierdzeniem prawa do wykonywania zawodu. Następnie zostaje wpisana na listę tłumaczy przysięgłych. Pracę tłumaczy ma prawo kontrolować wojewoda. Obowiązkiem osoby, która pracuje w tym zawodzie, jest prowadzenie repertorium, w którym umieszcza informacje o dokonanych tłumaczeniach (daty przyjęcia zlecenia i zwrotu dokumentu, opis tłumaczonego dokumentu oraz wysokość pobranego wynagrodzenia). Na poświadczonych dokumentach wymienia się również pozycję, pod którą dane tłumaczenie zostało odnotowane w repertorium. Tłumacz jest też zobligowany do zachowania tajemnicy zawodowej. Nie może dowolnie rozpowszechniać treści powierzonych mu dokumentów ani wykorzystywać ich w celach innych niż wykonanie tłumaczenia.